نکاتی درباره آب سالم-1

کاهش مواد معلق آب(TSS):
دو نوع فیلتر در بازار وجود دارد که یکی از آنها صرفاً مواد معلق آب را جدا می‌سازد. اغلب پارچ و کتری‌هایی که مدعی هستند چای خوش رنگ تر و آب خوش مزه تری را در اختیار مصرف کننده قرار می‌دهند، از این قبیل فیلترها استفاده می‌کنند. جامدات معلق در آب ممکن است شامل ذرات معدنی یا آلی و یا مایعات مخلوط شونده در آب باشند. این مواد در آب از جنبه زیبایی شناختی ناخوشایند بوده و همچنین محلی برای جذب سطحی مواد شیمیایی و بیولوژیکی فراهم می کنند. مواد معلق آلی نیز ممکن است به طریق بیولوژیکی تجزیه شده و به مواد نامطلوب دیگری تبدیل شوند. درصورتی که در شبکه های آبرسانی تحت پوشش شرکت آب و فاضلاب اکثر این مواد قبلاً حتی اگر ساده ترین روش ها برای تصفیه آب به کار رفته باشد، حذف شده است.
بنابراین گرچه جداسازی مواد معلق آب می‌تواند چای خوش رنگ تر و آب صاف تری را در اختیار قرار دهد، ولی این کار تاثیر چندانی در سالم‌تر کردن آب نخواهد داشت و خریداران این گونه فیلترها، صرفاً هزینه زیباتر شدن چای و آب مصرفی خود را می‌پردازند.

کاهش سختی آب:
نوع دوم فیلترها با انجام واکنش‌های شیمیایی خاص، مقدار کلسیم آب را که موجب سخت شدن و بدمزه شدن آب می‌شود جدا می‌کند. به طور معمول این کار از طریق جابجا کردن سدیم با کلسیم با روش‌های مختلف و از جمله استفاده از رزین‌های صنعتی انجام می‌شود. در این شرایط، کلسیم موجود در آب که برای سلامتی مصرف کننده نه تنها مضر نیست، بلکه مفید نیز هست جدا شده و به جای آن سدیم در آب وارد می‌شود که موجب افزایش فشار خون و لطمه به سیستم قلب و عروق می‌شود.
در واقع مقبولیت عمومی برای میزان سختی آب به طور قابل ملاحظه ای از جامعه ای به جامعه دیگر و با توجه به شرایط محلی تغییر می کند. سازمان بهداشت جهانی(WHO) نیز از دیدگاه بهداشت حدی برای سختی آب توصیه نکرده است و حد 500 میلی گرم در لیتر از نظر فنی مهندسی و اقتصادی می باشد. چرا که سختی (به ویژه سختی کلسیم) نه تنها مشکلی برای سلامتی ایجاد نمی کند بلکه آب سخت برای دستگاه گردش خون انسان مفید است.
لذا درباره کاهش سختی آب توسط فیلترهای آب شیرین کن نکته ای که باید مد نظر داشت این است که وجود غلضت مناسب سختی در آب آشامیدنی که همان غلضت املاح کلیسم و منیزیم است در کاهش بیماری های قلبی و عروقی تأثیر داشته و ارتباط بین سختی و کاهش بیماری های قلبی و عروقی به اثبات رسیده است؛ آب فاقد سختی یا با سختی کم اگرچه برای مصارف صنعتی بسیار مناسب است ولی برای آشامیدن مناسب نیست. به همین دلیل در آب خروجی دستگاه های آب شیرین کن، غلضت سختی باید در محدوده 150-100 میلی گرم در لیتر قرار داشته باشد
لازم به ذکر است که هدف اولیه ساخت این گونه فیلترها، جلوگیری از رسوب کلسیم (گچ) در جدار لوله‌ها و مخازن آب گرم بوده، ولی نظر به استقبال مصرف کنندگان از آبی که سختی کمتری دارد، تبلیغات و فروش این گونه دستگاه‌ها به عنوان فیلتر مناسب برای تصفیه آب افزایش یافته است.

کاهش جامدات محلول در آب(TDS):
همه مواد محلول در آب، نامطلوب نیستند. به عنوان نمونه آب تقریباً خالص مقطر طعم بی مزه دارد. در ضمن آب با در نظر گرفتن اجزای محلول حالت تعادلی دارد. در واقع آب به صورت کاملاً خالص برای نوشیدن مطبوع نیست بلکه ناخالصی ها طعم آب را مشخص می کنند. استاندارد مقادیر این ناخاصی ها بسته به شرایط در کشورهای مختلف می تواند متفاوت باشد که استاندارد ملی ایران برای حداکثر مجاز جامدات محلول در آب(TDS) رقم 1500mg/l می باشد. البته بررسی ها نشان داده است کاهش TDS به زیر 500 میلی گرم در لیتر در کاهش طعم شوری آب مؤثر است و رضایت مصرف کنندگان را به همراه خواهد داشت که دستگاه های تصفیه آب با روش اسمز معکوس(RO) در زدایش TDS بسیار کارآمد هستند.

کاهش اسیدیته (PH) آب:
فیلترهایی که بر اساس تبادل یونی و اسمز معکوس کار می کنند معمولاً منجر به کاهش PH و اسیدی شدن آب می شوند. که البته میزان این کاهش بستگی به کیفیت آب ورودی به دستگاه آب شیرین کن در هر منطقه دارد. اگر چه PH معمولاً فاقد اثر مستقیم بهداشتی روی مصرف کنندگان است اما یکی از عوامل مهم کیفی آب از دیدگاه بهره برداری می باشد و باید مقادیر آن برای حداقل خوردگی و رسوب گذاری کنترل شود.
در استانداردهای فیزیکوشیمیایی آب، سازمان بهداشت جهانی(WHO) عدد کمتر یا مساوی 8 را برای PH اعلام کرده است. در استاندارد ایران حد مطلوب، 8.5-7 و حداکثر مجاز 9-6.5 ذکر شده است.
کاهش فلوئور آب: در میان پارامترهایی که توسط این فیلترها کاهش می یابد، فلوئور نیز حائز اهمیت می باشد. چرا که یکی از معایب این دستگاه ها کاهش غلضت فلوراید به پایین تر از حد مناسب است. وجود غلضت مناسب فلوراید در آب آشامیدنی از نظر بهداشت و سلامت دندان ها دارای اهمیت است، زیرا نقش آن در رشد و استحکام دندان ها و استخوان ها به خصوص در کودکان در حال رشد به اثبات رسیده است که یکی از راه های ورود این ماده به بدن از طریق مصرف آب آشامیدنی حاوی فلوراید است. حداقل مقدار لازم برای فلوراید در آب آشامیدیی 0.5 و حداکثر مجاز آن 1.5 میلی گرم در لیتر اعلام شده است.

جهت مطالعه بیشتر:
با مراجعه به لینک عناوین "مقایسه پنج فیلتر تصفیه آب" و "آب تهران تصفیـه خانگی نمی‌خواهـد" (مربوط به هفته نامه سلامت) می توانید اطلاعات بیشتری در این زمینه کسب نمایید.
ادامه دارد

منابع مورد استفاده:
1- کتاب نگرشی بر جوانب بهداشتی آب- شرکت آب و فاضلاب خوزستان
2- مقاله "بررسی کیفیت شیمیایی آب ورودی و خروجی دستگاه های آب شیرین کن شهر کاشان"- مجله علمی پژوهشی فیض(دوره چهارم-شماره2)
3- ویژگی های فیزیکی و شیمیایی آب آشامیدنی(استاندارد شماره 1053)- مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران
4- ماهنامه دنیای تغذیه - شماره110- صفحه کلینیک تغذیه

دانلود فایل  PDF مطلب منتشر شده در نشریه

• این یادداشت به فهرست نوشته های برگزیده در مجله پارسی نامه افزوده شده است.